Rozwój Instytucjonalny

Wieloletni Program Inwestycyjny

Spis treści (wybierz rozdział)

---

• ROZDZIAŁ I Zasady Wieloletniego Planowania Inwestycyjnego
• ROZDZIAŁ II Wdrożenie WPI w powiecie gryfińskim
• ROZDZIAŁ III Podsumowanie
• ROZDZIAŁ IV LISTA ZAŁĄCZNIKÓW

---

W okresie kwiecień - grudzień 2003 roku w ramach Programu Rozwoju Instytucjonalnego w Powiecie Gryfińskim wdrożono metodologię wieloletniego planowania inwestycyjnego. Prace z udziałem konsultanta skupiły się na następujących celach:

• Zapoznanie pracowników starostwa z metodologią planowania inwestycyjnego oraz przygotowanie podstaw do jej wdrożenia.
• Stworzenie bazy danych projektów inwestycyjnych.
• Ocena zadań inwestycyjnych w kontekście priorytetów oraz możliwości finansowych jednostki.
• Przygotowanie projektu planu inwestycyjnego do uchwalenia przez radę powiatu.
• Przygotowanie procedur opracowywania i uchwalania planu w latach następnych.

W niniejszym dokumencie przedstawiono sprawozdanie z przebiegu wdrożenia wraz z produktami, jakie wypracowano wspólnie z Powiatem.

ROZDZIAŁ I

Zasady wieloletniego planowania inwestycyjnego

1. System wieloletniego planowania inwestycyjnego

   System wieloletniego planowania inwestycyjnego jest narzędziem zarządzania JST, które łączy w sobie wiele procesów planistycznych, jakie zachodzą w jednostce, m.in. planowanie zagospodarowania przestrzennego JST, planowanie finansowe, planowanie strategiczne rozwoju jednostki i planowanie inwestycyjne. Jest to określona metodologia, według której co roku tworzy się plan inwestycyjny na kilka następnych lat, która przede wszystkim zakłada większe zaangażowanie wszystkich potencjalnych wnioskodawców w tworzenie planu oraz analizę potrzeb inwestycyjnych w świetle wyznaczonych długookresowych celów rozwoju, w oparciu o jednakowe dla wszystkich inwestycji kryteria.
   Cechy charakterystyczne Wieloletniego Planu Inwestycyjnego:

   • Jest planem kroczącym, którego pierwszy rok stanowi jednocześnie część inwestycyjną projektu budżetu, zawierającym zbiorcze zestawienie programów i zadań inwestycyjnych planowanych do zrealizowania. Są one ujęte w jednym dokumencie i uporządkowane według priorytetów wraz z informacją o planowanym terminie rozpoczęcia i zakończenia ich realizacji. Ważną informacją jest wielkość wydatków zarówno poniesionych jak i zaplanowanych z rozbiciem na poszczególne źródła finansowania w kolejnych latach planu.
   • Jest planem corocznie aktualizowanym zarówno w zakresie inwestycji już ujętych w planie jak i nowo-wnioskowanych, co oznacza coroczną weryfikację wykonania rzeczowego zakresu planu, jak i analizę możliwości sfinansowania realizacji nowych zadań inwestycyjnych.
   • Jest źródłem informacji dla jednostek organizacyjnych JST, jej mieszkańców o kolejności i przybliżonym terminie realizacji wnioskowanych inwestycji, a także informacji dla podmiotów działających na terenie jednostki w zakresie polityki inwestycyjnej.
     
     Podstawowe zalety systemu:
   • Umożliwia realizację celów strategicznych JST dzięki jasno określonym mechanizmom podejmowania decyzji inwestycyjnych, co zapewnia zgodność z wdrażaną strategią rozwoju i strategiami sektorowymi.
   • Pozwala dostosować zestaw zadań inwestycyjnych do możliwości finansowych jednostki w perspektywie kilku kolejnych lat.
   • Pozwala na całościową koordynację zadań pod względem ich wzajemnych powiązań i zależności.
   • Umożliwia wypracowanie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego, który stanowi podstawę rocznego planowania inwestycyjnego.
   • Zapewnia pełniejsze uspołecznienie systemu planowania poprzez zaangażowanie samych mieszkańców w proces wnioskowania zadań inwestycyjnych do realizacji oraz ocenę i rekomendacje zadań do planu.
   • Zawiera jasne i przejrzyste zasady przyznawania środków dysponentom.
   • Zwiększa wiarygodność jednostki w oczach potencjalnych kredytodawców i inwestorów.
   • Stosowanie procedur przygotowania i rozliczania zadań inwestycyjnych umożliwia lepsze przygotowanie jednostki do wymagań Unii Europejskiej dotyczących korzystania ze środków finansowych.
2. Fazy tworzenia Wieloletniego Programu Inwestycyjnego (WPI)
   

   Opracowanie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego wiąże się z określoną metodologią pracy, którą można podzielić na podstawowe fazy szczegółowo przedstawione poniżej.

   1. Zebranie informacji o potrzebach inwestycyjnych JST
      W celu przygotowania odpowiednich materiałów do dalszej pracy oraz podjęcia ostatecznych decyzji należy w pierwszej fazie utworzyć bazę danych o potrzebach inwestycyjnych. Przy znacznej liczbie zadań inwestycyjnych baza taka jest niezbędnym narzędziem wspomagającym planowanie inwestycyjne.
      W pracach nad przygotowaniem pierwszej edycji planu inwestycyjnego punktem wyjścia jest przygotowanie potrzebnych danych o inwestycjach na formularzach inwestycyjnych.
      Informacje o potrzebach inwestycyjnych mogą pochodzić z różnych źródeł, np. aktualny stan mienia komunalnego, wnioski zgłaszane przez jednostki organizacyjne i mieszkańców, przedsiębiorców, organizacje, stowarzyszenia, radnych.
      Należy również podkreślić, iż celem omawianej fazy procesu jest rozłączenie procesu gromadzenia informacji od przewidywanych możliwości umieszenia zadania w planie w horyzoncie najbliższych kilku lat (2-3 lat). Oznacza to, iż baza danych o projektach inwestycyjnych zawiera znacznie więcej potrzeb niż następnie można by umieścić w planie inwestycyjnym. Takie podejście umożliwia w miarę obiektywną ocenę zadań najpilniejszych i zapewnia dostatecznie przygotowane oraz zaplanowanie terminu ich realizacji.
   2. Usystematyzowanie potrzeb inwestycyjnych i wyznaczenie priorytetów
      Kolejnym krokiem jest uporządkowanie zebranych informacji i wyznaczenie priorytetów inwestycyjnych w ramach każdej z dziedzin działalności JST. Wcześniej musi zostać potwierdzona wiarygodność zebranych danych, ponieważ pochodzą one od różnych wnioskodawców. Dla dalszego przetwarzania danych i podjęcia decyzji inwestycyjnych potrzebne są dane o jednolitym charakterze. W części zapewnia to wykorzystywanie jednakowych dla wszystkich zadań formularzy. Dane są sprawdzane i weryfikowane przez pracowników merytorycznych.
   3. Określenie źródeł finansowania inwestycji
      Kluczową kwestią wieloletniego planowania inwestycyjnego jest określenie możliwych źródeł finansowania zadań w zakresie środków własnych oraz zewnętrznych źródeł finansowania (dotacji, kredytów preferencyjnych). Określa się zarówno możliwość pozyskania środków finansowych, jak i pewność/ gwarancję ich pozyskania, co ma decydujące znaczenie w procesie wyboru zadań do planu.
   4. Ocena i wybór zadań inwestycyjnych do planu
      Wszystkie zadania inwestycyjne podlegają ocenie według przyjętych kryteriów oceny, w zgodzie ze strategicznymi celami rozwoju JST, założeniami rozwoju społeczno-gospodarczego. Ocena zadań jest poprzedzona zatwierdzeniem kryteriów, jednolitych dla wszystkich zadań (bądź grup zadań). Dla każdego z kryteriów jest opracowywany system punktowania. Celem tej fazy jest przygotowanie do podejmowania decyzji o terminach i sposobie realizacji zadań. System punktowania jest wspomagający dla analizy zadań i porządkujący priorytety inwestycyjne w oparciu o obiektywnie przyznane punkty dla zadań. W wyniku oceny zadań wyłania się hierarchiczna lista inwestycji. Na tej podstawie odbywa się rekomendacja zadań do planu inwestycyjnego.
   5. Przygotowanie prognozy finansowej
      Niezależnie od prac nad wieloletnim planem inwestycyjnym przygotowuje się prognozę finansową w zakresie dochodów i wydatków bieżących, w wyniku czego określa się poziom wolnych środków na inwestycje i wielkość obsługi zadłużenia wynikające z harmonogramu spłat kredytów i pożyczek / wykupu obligacji. Wolne środki na sfinansowanie planu inwestycyjnego ustala się po uwzględnieniu wspomnianych kosztów obsługi zaciągniętych zobowiązań dłużnych przez JST.
      Należy podkreślić, iż prognoza finansowa powinna być przygotowana w horyzoncie co najmniej takim, w jakim opracowuje się wieloletni plan inwestycyjny. Rekomenduje się jednak opracowywanie prognoz na okres dłuższy niż plan inwestycyjny, ze względu na potencjalne obciążenia, jakie mogą wynikać z planowania zewnętrznych źródeł finansowania planu inwestycyjnego.
   6. Uzgodnienia z projektem budżetu i przygotowanie projektu WPI
      Dalsze prace nad wieloletnim planem inwestycyjnym odbywają się w oparciu o prognozowane możliwości finansowe JST, co oznacza dostosowanie zakresu rzeczowego planu inwestycyjnego do zdolności finansowej jednostki (wolnych środków wspomaganych przychodami z kredytów, pożyczek, emisji obligacji), tak, aby zachować zdolność kredytową i umożliwić finansowanie inwestycji w latach następnych (po okresie, na który tworzy się plan inwestycyjny). Wynikiem jest projekt wieloletniego planu inwestycyjnego, który jest przedkładany do zatwierdzenia przez władze JST Pierwszy rok planu inwestycyjnego jest jednocześnie częścią projektu budżetu na kolejny rok budżetowy.
   7. Zatwierdzenie projektu WPI.
      Ostatnim etapem jest akceptacja wieloletniego planu inwestycyjnego przez władze JST, a następnie uchwalenie planu przez radę JST. Wszelkie zmiany w planie dokonane przez władze JST muszą być skoordynowane ze zmianami w wieloletnim planie finansowym z zachowaniem zdolności kredytowej jednostki.

ROZDZIAŁ II

Wdrożenie WPI w powiecie gryfińskim

W ramach planu pracy nad wdrożeniem WPI określono następujące zadania:

1. Przekazanie pracownikom jednostki informacji na temat metodologii opracowywania wieloletnich planów inwestycyjnych. Powołanie koordynatora prac oraz zespołu wdrożeniowego.
2. Opracowanie zakresu danych o zadaniach inwestycyjnych - dla potrzeb stworzenia bazy danych o projektach inwestycyjnych i zaprojektowanie formularza.
3. Opracowanie wstępnego schematu organizacji procesu WPI.
4. Zaangażowanie mieszkańców w proces WPI.
5. Szkolenie dla pracowników jednostki w zakresie zasad przygotowywania danych o zadaniach.
6. Opracowanie formularzy dla poszczególnych zadań i przedsięwzięć inwestycyjnych.
7. Powołanie Komisji Koordynacyjnej.
8. Opracowanie kryteriów i zasad oceny zadań.
9. Weryfikacja oraz zatwierdzenie kryteriów i zasad oceny zadań przez władze jednostki.
10. Ocena i hierarchizacja zadań inwestycyjnych.
11. Zatwierdzenie listy zadań do planu inwestycyjnego.
12. Opracowanie szczegółowych harmonogramów rzeczowo-finansowych dla zadań rekomendowanych do planu.
13. Powiązanie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego z Wieloletnim Planem Finansowym.
14. Ostateczna wersja planu inwestycyjnego i jego akceptacja przez władze jednostki.
15. Publikacja Wieloletniego Planu Inwestycyjnego.
16. Opracowanie procedury aktualizacji WPI i jej zatwierdzenie przez władze jednostki.

Ad. 1

W kwietniu 2003 roku Rada Powiatu podjęła uchwałę w sprawie: założeń, zasad i trybu opracowania Wieloletnich Programów Inwestycyjnych Powiatu Gryfińskiego. Uchwała ta m.in. zobowiązuje Zarząd Powiatu do opracowania planu inwestycyjnego na lata 2003-2007 oraz określa ogólne zasady i tryb opracowywania tego planu. Zgodnie z uchwałą Zarząd Powiatu wyznaczył skład Zespołu Koordynacyjnego WPI i określił zakres jego kompetencji. Zespół ten składał się ze specjalistów zatrudnionych w Starostwie Powiatowym, przedstawicieli Komisji Rady i członków Zarządu Powiatu. Projekt uchwały stanowi Załącznik I do niniejszego sprawozdania.

Ad. 2,3,6

Opracowano zakres informacji o zadaniach i zaprojektowano format wniosku. Format wniosku wraz z instrukcją jest elementem uchwały Zarządu Powiatu, która stanowi Załącznik II do niniejszego sprawozdania. Do wnioskowania uprawnione były wszystkie jednostki organizacyjne, znajdujące się na terenie Powiatu oraz mieszkańcy. Łącznie złożono 87 wniosków na zadania inwestycyjne i modernizacyjne.

Ad. 4

Zaangażowanie mieszkańców w proces WPI miało miejsce na etapie wnioskowania i oceny zadań. Zarząd Powiatu ogłosił komunikat o przystąpieniu do sporządzenia WPI dla Powiatu Gryfińskiego, zgodnie, z którym każdy zainteresowany mógł zgłaszać swoje propozycje do WPI na zaprojektowanym formularzu. Komunikat został również rozesłany do gmin.
Na etapie oceny zadań, natomiast, radni, którzy zostali włączeni do Zespołu Koordynacyjnego (w liczbie 3 osób) dokonali oceny zadań zgodnie z ustalonymi kryteriami, celem wskazania własnych priorytetów. Wyniki oceny zadań zostały ujęte w Załączniku III-a do niniejszego sprawozdania.

Ad. 5,6

W czerwcu 2003 roku przeprowadzono wspólne dla wszystkich gmin Powiatu Gryfińskiego szkolenie, które zostało zorganizowane wspólnie ze Starostwem Powiatowym. Przedmiotem szkolenia były zasady opracowywania wieloletnich prognoz finansowych i wieloletnich planów inwestycyjnych w JST. W szkoleniu wziął udział wzięli przedstawiciele starostwa. Szkolenie to było przedmiotem odrębnego raportowania.

Ad. 7,8,9

Zespół Koordynacyjny został powołany Uchwałą Zarządu Powiatu, która stanowi Załącznik II do niniejszego sprawozdania. Uchwała określa również zasady i kryteria oceny zadań.

Ad. 10

Zespół Koordynacyjny dokonał oceny zadań inwestycyjnych według ustalonych kryteriów. Zbiorcze podsumowanie zadań wraz z punktacją przedstawia Załącznik III-a.

Ad. 11,12,13

Na podstawie ocenionych wniosków Zarząd Powiatu dokonał wyboru zadań do planu wieloletniego na lata 2003-2007. Dla tych zadań określono możliwe źródła finansowania wraz ze wskazaniem na PFOŚ i GW, środki pozabudżetowe (w tym środki UE), środki dostępne w ramach porozumień z JST. Możliwości sfinansowania WPI zostały określone na podstawie prognozy finansowej i zdolności kredytowej Powiatu.

Ad. 14,15

Ostateczne wersje planu inwestycyjnego zostały przedłożone Radzie Powiatu do uchwalenia w lipcu 2003 roku. Projekt uchwały w tej sprawie stanowi Załącznik III do niniejszego sprawozdania (wraz z tabelami w Załącznikach III-a i III-b, które stanowią załączniki do uchwały).

Ad. 16

Opracowano zasady aktualizacji WPI w latach następnych. Projekt uchwały w sprawie trybu i procedury aktualizacji Wieloletnich Programów Inwestycyjnych Powiatu Gryfińskiego stanowi Załącznik IV do niniejszego dokumentu. Procedura została uchwalona przez Radę Powiatu.

ROZDZIAŁ III

Podsumowanie

Wdrożenie metodologii WPI w Powiecie Gryfińskim przebiegało zgodnie z ustalonym planem. Wdrożono najważniejsze elementy procedury WPI, tj. stworzono bazę danych potrzeb inwestycyjnych Powiatu, wprowadzono zasadę oceny zadań według kryteriów, przygotowano prognozę finansową budżetu, w tym oszacowano wolne środki na inwestycje oraz przygotowano projekt planu inwestycyjnego, który następnie został uchwalony przez Radę Powiatu. Opracowanie i uchwalenie procedury aktualizacji WPI zapewni kontynuację wdrożonych procesów w latach następnych.
Specyfika jednostki, jaką jest Powiat wpływa na zakres rzeczowy WPI. W planie inwestycyjnym umieszczono głównie zadania drogowe, na które można starać się o środki zewnętrzne; pozostałe zadania będą wprowadzane do planu w miarę dostępnych środków. Należy również zaznaczyć, iż realizacja uchwalonego planu inwestycyjnego będzie możliwa pod warunkiem pozyskania środków zewnętrznych i współpracy z gminami z terenu Powiatu.

LISTA ZAŁĄCZNIKÓW

• ZAŁĄCZNIK I: Uchwała Rady Powiatu w sprawie założeń, zasad i trybu opracowania Wieloletnich Programów Inwestycyjnych Powiatu Gryfińskiego (projekt uchwalony)
• ZAŁĄCZNIK II: Uchwała Zarządu Powiatu (projekt uchwalony) w sprawie:
  • powołania Zespołu Koordynacyjnego do spraw WPI,
  • zatwierdzenia Kryteriów punktowania zadań do WPI,
  • zatwierdzenia Wag priorytetów inwestycyjnych do WPI,
  • zatwierdzenia druku Wniosku inwestycyjnego.
• ZAŁĄCZNIK III: Uchwała Rady Powiatu w sprawie uchwalenia Wieloletniego Programu Inwestycyjnego dla Powiatu Gryfińskiego
• ZAŁĄCZNIK III-a: Zestawienie zadań inwestycyjnych zgłoszonych do WPI wraz oceną punktową
• ZAŁĄCZNIK III-b: Zestawienie zadań inwestycyjnych przyjętych do Planu Inwestycyjnego na lata 2003-2007 wraz oceną punktową
• ZAŁĄCZNIK IV: Uchwała Rady Powiatu w sprawie trybu i procedury aktualizacji Wieloletnich Programów Inwestycyjnych Powiatu Gryfińskiego