Rozwój Instytucjonalny

Wieloletni Plan Finansowy

Spis treści (wybierz rozdział)

• ROZDZIAŁ I Wdrożenie WPF w powiecie gryfińskim
• ROZDZIAŁ II Podsumowanie
• LISTA ZAŁĄCZNIKÓW

---

W okresie kwiecień - grudzień 2003 roku w ramach Programu Rozwoju Instytucjonalnego w Powiecie Gryfińskim wdrożono metodologię wieloletniego planowania finansowego.

Prace z udziałem konsultanta skupiły się na następujących celach:

• Zapoznanie pracowników Powiatu z metodologią planowania finansowego oraz przygotowanie podstaw do jej wdrożenia.
• Wykorzystanie narzędzia - modelu do analizy i prognozy finansowej budżetu Powiatu wraz z wprowadzeniem i analizą danych historycznych.
• Opracowanie założeń do prognozy finansowej budżetu Powiatu.
• Wykonanie prognozy zdolności kredytowej budżetu Powiatu z uwzględnieniem planu inwestycyjnego.
• Przygotowanie pracowników Powiatu w zakresie aktualizacji prognozy i obsługi narzędzia informatycznego.

W niniejszym dokumencie przedstawiono sprawozdanie z przebiegu wdrożenia wraz z produktami, jakie wypracowano wspólnie z Powiatem.

ROZDZIAŁ I

Wdrożenie WPF w powiecie gryfińskim

W ramach planu pracy nad wdrożeniem WPF określono następujące zadania:

1. Przekazanie pracownikom urzędu informacji na temat Wieloletniego Planu Finansowego oraz procedury jego opracowywania.
2. Przygotowanie formalnych podstaw do rozpoczęcia prac nad wdrożeniem planu finansowego w perspektywie wieloletniej.
3. Przeprowadzenie szkoleń.
4. Sporządzenie historycznej analizy finansowej.
5. Sporządzenie prognozy finansowej.
6. Wybór zadań do realizacji - plan inwestycyjny.
7. Testowanie alternatywnych rozwiązań.
8. Sporządzenie ostatecznej wersji WPF oraz podjęcie uchwały przez radę.
9. Przygotowanie skróconej wersji dla mieszkańców.
10. Umieszczenie WPF na stronach internetowych.

Ad. 1,3

W dniu 17 czerwca 2003 roku przeprowadzono szkolenie w zakresie metodologii planowania finansowego i inwestycyjnego w jednostkach samorządu terytorialnego. Szkolenie w formie warsztatów zostało zorganizowane wspólnie z Powiatem Gryfińskim dla przedstawicieli starostwa i wszystkich gmin z terenu powiatu. W trakcie spotkania zaprezentowano uczestnikom metodologię opracowywania obu planów ze szczególnym zwróceniem uwagi na związek obu narzędzi i przydatność w zarządzaniu finansami jednostki. W części warsztatowej wykorzystano studium przypadku polegające na opracowaniu wieloletniego planu inwestycyjnego i finansowego wykorzystując zaprezentowaną metodologię. Szkolenie było przedmiotem odrębnego raportowania.
Przekazanie informacji dotyczących zasad i metodologii prac nad planem miało również miejsce w trakcie spotkań roboczych ze Skarbnikiem Powiatu, która podejmowała stosowane działania celem przygotowania planu finansowego wraz planem inwestycyjnym .
Konsultant przeprowadził również szkolenie dla wyznaczonego pracownika Starostwa Powiatowego w zakresie obsługi narzędzia - modelu do analizy i prognozy finansowej Powiatu.

Ad. 2

Rada Powiatu podjęła uchwałę w sprawie założeń, zasad i trybu opracowania Wieloletnich Programów Inwestycyjnych Powiatu Gryfińskiego. Zasada powiązania ostatecznej wersji planu inwestycyjnego Powiatu z prognozą zdolności inwestycyjnej i kredytowej jednostki została zapisana w tej uchwale, zobowiązując Powiat do opracowania wieloletniego planu finansowego. Zapis w sprawie WPF został przytoczony poniżej.

"Ostateczne zestawienie zadań inwestycyjnych według przyjętych kryteriów będzie w ramach WPI dostosowane w swoim wymiarze finansowym do:

• Wieloletniej prognozy dochodów Powiatu.
• Wieloletniej prognozy wydatków bieżących (operacyjnych) Powiatu.
• Bilansów wolnych środków w poszczególnych latach prognozy i w wieloleciu.
• Koncepcji finansowania inwestycji za pomocą instrumentów dłużnych (przede wszystkim kredytów preferencyjnych, obligacji komunalnych i przychodowych oraz kredytów inwestycyjnych).
• Możliwości finansowania inwestycji zewnętrznymi źródłami kapitału w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego."

Projekt całej uchwały w sprawie WPI stanowi Załącznik I do niniejszego sprawozdania.

Ad. 4,5

Przeprowadzono analizę budżetu Powiatu w latach 2000-2003 oraz wykonano prognozę finansową budżetu w okresie 2004-2008, objętym realizacją programu inwestycyjnego. Raporty z analizy i prognozy budżetu Powiatu stanowią odpowiednio Załącznik II i Załącznik III do niniejszego sprawozdania. Opis zastosowanej metodologii jest częścią składową obydwu raportów.
Załącznikiem elektronicznym do sprawozdania są również arkusze modelu, w którym opracowano prognozę finansową - Załącznik V.

Ad. 6,7

Powiat Gryfiński opracował Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2004-2008. W trakcie jego opracowywania wykonano prognozę finansową budżetu wraz z określeniem zdolności kredytowej i inwestycyjnej w latach 2004-2008. Ostateczna wersja planu inwestycyjnego została uzgodniona z prognozą możliwości finansowych Powiatu. Wariant ten jest opisany w Załączniku III do niniejszego dokumentu. Wyniki prognozy w wariantach tzw. pośrednich stanowią Załącznik IV-a i Załącznik IV-b do niniejszego dokumentu.
Wariant IV-a został przygotowany przy założeniu, iż nie zostanie wdrożona reforma budżetu po stronie wydatków bieżących Powiatu. Wariant IV-b natomiast, zakłada ograniczenie wydatków bieżących oraz uwzględnia jeden z wariantów finansowania planu inwestycyjnego Powiatu.

Ad. 8

Ostateczna wersja planu finansowego została przedstawiona w Załączniku III. Plan finansowy nie był przedmiotem uchwały rady powiatu, został natomiast załączony do projektu wieloletniego planu inwestycyjnego w formie materiału poglądowego.

Ad. 9,10

Wieloletnia prognoza finansowa budżetu Powiatu stanowi narzędzie wspomagające opracowanie wieloletniego planu inwestycyjnego, nie jest natomiast dokumentem wiążącym, jak w przypadku budżetu. Rada Powiatu uchwalając wieloletni plan inwestycyjny zapoznała się z prognozą sytuacji finansowej jednostki oraz ze skutkami finansowymi realizacji planu. Raport nt. prognozy finansowej Powiatu, pod warunkiem jego corocznej aktualizacji, może stanowić źródło informacji o sytuacji finansowej jednostki dla potencjalnych kredytodawców, ale również mieszkańców i inwestorów. Publikowanie wyników prognozy na stronach internetowych nie jest więc konieczne.

ROZDZIAŁ II

Podsumowanie

Wdrożenie metodologii WPF w Powiecie Gryfińskim przebiegało zgodnie z ustalonym planem z drobnymi jego zmianami i dopasowaniem do preferencji Powiatu.
Wdrożono najważniejsze elementy metodologii opracowywania prognoz finansowych w JST oraz wdrożono narzędzie w postaci modelu Excela wspomagające przygotowanie takich prognoz. W ramach prac wspólnie z przedstawicielami jednostki opracowano analizę i prognozę finansową oraz przykładowe dokumenty - raporty, będące podsumowaniem sytuacji finansowej jednostki i przedstawieniem prognozy budżetu Powiatu. Ponadto, przeszkolono wyznaczonych pracowników w zakresie obsługi narzędzia informatycznego i aktualizacji prognozy finansowej.
Odstępstwa od zaproponowanego planu pracy polegają głównie na rezygnacji z uchwalania wieloletniego planu finansowego przez Radę Powiatu. Zadanie to zostało uznane za niecelowe z uwagi na skutki wykonywania takiej uchwały, które są sprzeczne z obowiązującym prawem. Jednym z ważnych skutków jest zobowiązanie do zaciągania kredytów i pożyczek zaplanowanych jako źródło finansowania wydatków majątkowych wynikających z planu. Uchwalanie zarówno prognozowanych do zaciągnięcia zobowiązań jak i harmonogramu ich obsługi (które z uwagi na ich prognozowany charakter są kwotami ogólnymi i przybliżonymi) może powodować kolizję z podejmowanymi w terminie późniejszym uchwałami w sprawie konkretnych kredytów i pożyczek lub może wymagać ciągłej zmiany tej uchwały przed podejmowaniem konkretnych decyzji przez radę.
Zgodnie z metodologią celem opracowywania prognozy finansowej jest wspomaganie procesu podejmowania decyzji (kredytowych czy inwestycyjnych). Z tego punktu widzenia zarówno narzędzie jak i sam ewentualny plan ma charakter operacyjny i nie powinien stanowić wiążącej podstawy do przygotowywania budżetów jednostek. Ewentualne założenie, iż rada będzie corocznie uchwalać zmianę planu samo w sobie podważa celowość takiego działania.
Ponadto, podjęcie uchwały przez radę w sprawie prognozowanych kwot dochodów i wydatków wiązałoby się z nadaniem tym wielkościom mocy wiążącej w szczególności w danym roku budżetowym, kiedy to zmiany wynikające z bieżącego wykonania budżetu pozostawałyby w sprzeczności z uchwałą o planie wieloletnim. Proponuje się instytucjonalizację metodologii wieloletniego planowania finansowego w poprzez zastosowanie poniższych propozycji rozwiązań:

• Ustalenie cech, jaki powinna spełniać prognoza finansowa oraz celów, jakim powinna służyć, a następnie wprowadzenie odpowiednich zapisów w procedurze opracowywania budżetu jednostki lub (i) w procedurze opracowywania i uchwalania planu inwestycyjnego.
• Przygotowanie wewnętrznej instrukcji prac nad WPF, z której wynikają odpowiednie kompetencje i obowiązki dla poszczególnych pracowników jednostki, a następnie odpowiednie rozszerzenie zakresów ich obowiązków.
• Sformułowanie założeń do projektu budżetu jednostki na dany rok budżetowy w oparciu o wyniki prognozy finansowej oraz przygotowanie projektów uchwał około budżetowych, umożliwiających wdrożenie założeń przyjętych do prognozy finansowej.
• Załączenie wyników prognozy finansowej w formie materiałów poglądowych do projektu budżetu, a przede wszystkim do projektu wieloletniego planu inwestycyjnego.

ROZDZIAŁ III

LISTA ZAŁĄCZNIKÓW

• ZAŁĄCZNIK I: Uchwała rady Powiatu w sprawie założeń, zasad i trybu opracowania Wieloletnich Programów Inwestycyjnych Powiatu Gryfińskiego (projekt - uchwalony).
• ZAŁĄCZNIK II: Raport nt. analizy finansowej budżetu Powiatu Gryfińskiego.
• ZAŁĄCZNIK III: Raport nt. prognozy finansowej budżetu Powiatu Gryfińskiego.
• ZAŁĄCZNIK IV-a: Wariant pośredni prognozy finansowej Powiatu Gryfińskiego (tabela podsumowująca).
• ZAŁĄCZNIK IV-b: Wariant pośredni prognozy finansowej Powiatu Gryfińskiego (tabela podsumowująca).
• ZAŁĄCZNIK V: Arkusze modelu do analizy i prognozy finansowej Powiatu Gryfińskiego (załącznik elektroniczny).