Ogłoszenia

Archiwum - organizacje pozarządowe

Fundusze unijne dla oświaty

Fundusze unijne dla oświaty

1. Nowy okres planowania 2007-2013

Zaczął się nowy okres możliwości aplikowania o środki z Unii Europejskiej na potrzeby i realizację marzeń w naszych szkołach...

Fundusze Strukturalne znamy z poprzedniego okresu programowania, który w Polsce trwał od wstąpienia do Unii Europejskiej - w latach 2004-2006. Pierwszy raz mieliśmy wtedy możliwość realizowania projektów za pieniądze z Funduszy Strukturalnych, aplikowanie było dość skomplikowane, procedury złożone, po raz pierwszy przymierzaliśmy się do czytania dokumentów programujących fundusze, poznawania terminologii, narzędzi i metod niezbędnych do skutecznego zdobycia, wydania i rozliczenia środków na dany projekt. Co się zmieniło w nowym okresie planowania? Podstawową różnicą jest uproszczenie procedur, dokumentów, terminologii oraz zasad aplikowania. Druga zmiana to znacznie większa liczba źródeł informacji, publikacji, ośrodków doradczych - w każdym województwie powstały Europejskie Centra Doradztwa - ich lista znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - które krok po kroku przeprowadzają przez etapy wypełniania wniosków, pomagają w kompletowaniu dokumentów, udzielają rad na każdym etapie realizacji projektu, organizują szkolenia, wydają publikacje. Dodajmy do tego wiele stron internetowych - i jedno jest pewne: teraz aplikowanie o środki z Funduszy Strukturalnych jest o wiele łatwiejsze. Przyjrzyjmy się zmianom.

Dokumenty nadające ramy prawne i organizacyjne już prawie przygotowane, wynegocjowane, dopracowane, powoli wchodzą w życie - otwierają się przed szkołami perspektywy korzystania ze środków unijnych zaplanowanych na lata 2007-2013. I to z wielu źródeł...

Struktura przepływu pieniędzy jest skomplikowana - od celów polityki spójności Unii Europejskiej, przez dokumenty strategiczne na poziomie Unii i krajowym, po programy operacyjne i wytyczne szczegółowe określające warunki aplikowania przez beneficjentów o dofinansowanie ich projektów. Nie ma potrzeby bardzo dokładnego poznawania tych wszystkich dokumentów - wystarczy kilka informacji dla zobaczenia perspektywy planowania. Szczegółowej uwagi będą wymagały dopiero dokumentacje konkursowe...

Środki unijne - w latach 2007-2013 z budżetu Unii Europejskiej przeznaczone jest dla Polski 72 mld euro, co razem ze środkami publicznymi (około 12 mld z budżetu państwa i około 4 mld z budżetu jednostek samorządu terytorialnego) oraz około 20 mld wkładu prywatnego daje w sumie ponad 100 (108,2) mld euro - przeznaczone są na rozwój i realizację celów założonych w Strategii Rozwoju Kraju przyjętej na lata 2007-2015. Służą temu Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 (NSRO 2007-2013), które zostały przyjęte przez Radę Ministrów w listopadzie 2006 r. i zatwierdzone przez Komisję Europejską w maju 2007 r.

Cel strategiczny sformułowany w tych dokumentach brzmi następująco:

Tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju.

Rozpisano go na cele szczegółowe:

• Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa
• Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej
• Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski
• Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług
• Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej
• Rozwój obszarów wiejskich.

W celach szczegółowych sprawy oświaty mieszczą się w celu drugim: Wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz społecznego.

Cele te mają być osiągnięte poprzez realizację Programów Operacyjnych:

• Kapitał Ludzki
• Innowacyjna Gospodarka
• Infrastruktura i Środowisko
• 16 Regionalnych Programów Operacyjnych
• Rozwój Polski Wschodniej
• PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej
• Pomoc Techniczna.

Środki na edukację zaplanowane są w:

• regionalnych programach operacyjnych - tu przede wszystkim na rozwój infrastruktury edukacyjnej i inwestycje w kształcenie o profilu zawodowym
• Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, gdzie zarezerwowano środki na wyrównywanie szans edukacyjnych, stypendia dla najbardziej uzdolnionych, programy rozwojowe dla szkół, alternatywne formy edukacji przedszkolnej. Łącznie w ramach RPO i PO KL na wsparcie edukacji w latach 2007-2013 przeznaczono blisko 3,4 mld euro.

Wsparcie działań edukacyjnych w wymiarze międzynarodowym oferują programy współpracy transgranicznej w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej.

W zakresie edukacji cele PO Kapitału Ludzkiego są spójne ze:

• Strategią Rozwoju Edukacji na lata 2007-2013, której celem jest podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiej jakości kształcenia;
• Strategią Rozwoju Szkolnictwa Wyższego w Polsce do roku 2010, zakładającą zwiększenie znaczenia szkolnictwa wyższego w ogólnym systemie edukacji w celu poprawy jakości szkolnictwa wyższego i dostosowania nauczania do wymogów rynku pracy;
• Strategią Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 wyznaczającą kierunki rozwoju kształcenia ustawicznego w kontekście idei uczenia się przez całe życie i budowania społeczeństwa opartego na wiedzy. Programy Operacyjne finansowane są z Funduszy Strukturalnych - ich liczba została zawężona do trzech:
• Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
• Europejskiego Funduszu Społecznego, oraz
• Funduszu Spójności.

W poprzednim okresie planowania zdarzały się programy wielofunduszowe, teraz natomiast mamy tylko programy jedno- lub dwufunduszowe: EFRR i Fundusz Spójności oraz możliwość tzw. cross-financingu, dopuszczającego finansowanie w ramach EFRR oraz EFS do pułapu 10% działań wspieranych przez drugi Fundusz.

Zwiększono także poziom współfinansowania z 75% do 85% środków unijnych. Te trzy fundusze to w sumie 67,3 mld euro dla Polski na lata 2007-2013:

• 15% przypada na Europejski Fundusz Społeczny,
• 52% na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
• 33% na Fundusz Spójności.

W porównaniu z 12,8 mld euro w poprzednim okresie finansowania to duży skok i realne zwiększenie możliwości.

W okresie 2007-2013 uproszczono system przepływów finansowych w Programach Operacyjnych. Środki przekazywane przez Komisję Europejską stanowić będą dochody budżetu państwa, czego efektem będzie rezygnacja z kont programowych.

Poszczególne projekty otrzymają dofinansowanie ze środków publicznych - bez rozbicia na poziomie projektu dofinansowania na środki unijne i krajowe.

Odpowiedzialny za programowanie i zarządzanie wszystkimi programami rozwojowymi finansowanymi z Funduszy Strukturalnych jest minister rozwoju regionalnego. Pozostali ministrowie są instytucjami pośredniczącymi, odpowiedzialnymi za wdrażanie poszczególnych priorytetów PO.

Instytucjami zarządzającymi Regionalnymi Programami Operacyjnymi są zarządy województw.

Główne komórki organizacyjne są w Urzędach Marszałkowskich. Jest jeszcze bardzo dużo instytucji zaangażowanych we wdrażanie w życie tych wszystkich dokumentów i programów, ale ich znajomość nie jest niezbędna na wstępie aplikowania o środki, można poznawać je sukcesywnie.

Przygotowywanie systemu instytucjonalnego jest jednym z etapów wdrażania Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia i Programów Operacyjnych, poza tym ważnymi etapami są między innymi: określenie komplementarności obszarów problemowych różnych Programów Operacyjnych, przygotowanie szczegółowych opisów osi priorytetowych PO, opracowanie wytycznych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.

Wytyczne te mają charakter horyzontalny, to znaczy, że są wspólne dla wszystkich programów operacyjnych i określają:

• szczegółowy opis priorytetów,
• tryb wyboru projektów,
• zasady płatności i rozliczeń,
• formy sprawozdawczości,
• system informatyczny,
• system kontroli realizacji PO,
• kwalifikowalność wydatków.

Celem ich przyjęcia jest stworzenie jednolitych zasad dla wszystkich programów operacyjnych, które pozwolą na jawność i przejrzystość procesu wyboru projektów i ustanowienie przyjaznych dla wnioskodawców zasad przeprowadzania konkursów.

I to wydaje się być najważniejszą zmianą w tym okresie programowania...

Nie ma jeszcze dokumentów określających tryb konkursów, ale już wiemy z prawie stu procentową pewnością, że jedno się nie zmieniło: z poziomu szkoły nie będzie można aplikować o te środki. Głównymi wnioskodawcami pozostają jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe.

Rozwój i partnerstwo są kluczowymi pojęciami strategicznej polityki spójności Unii Europejskiej.

2. Charakterystyka Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Program Operacyjny Kapitał Ludzki zawiera całość środków dostępnych dla Polski w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Cel drugi Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia ma swoją operacyjną formę w celu głównym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki:

Wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej.

Ten rozpisany jest na cele strategiczne, które z kolei realizowane są poprzez działania według określonych priorytetów, ustalonych dla działań centralnych i działań regionalnych. Cele strategiczne PO Kapitał Ludzki:

• Cel 1: Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo
• Cel 2: Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego
• Cel 3: Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce
• Cel 4: Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększaniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy
• Cel 5: Zwiększanie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania prawa i polityki, świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienia mechanizmów partnerstwa
• Cel 6: Wzrost spójności terytorialnej.

Rozwój edukacji wyznaczany jest przez cel 4 i na poziomie centralnym określa go Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty, na który przeznaczono 1 mld 6 mln euro. Z EFS to jest 855 mln euro, środki krajowe - 150 mln euro.

Pozostałe priorytety wdrażane centralnie to:

• I: Zatrudnienie i integracja społeczna,
• II: Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących,
• III: Wysoka jakość systemu oświaty,
• IV: Szkolnictwo wyższe i nauka,
• V: Dobre rządzenie.

Wśród priorytetów wdrażanych regionalnie - IX: Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach - służy realizacji celu 4 i przeznaczono na niego 1 mld 703 mln euro. Z EFS 1 mld 447 mln, środki krajowe - 55 mln euro.

Inne priorytety wdrażane regionalnie to:

• VI: Rynek pracy otwarty dla wszystkich,
• VII: Promocja integracji społecznej,
• VIII: Regionalne kadry gospodarki,
• IX: Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach,
• X: Pomoc techniczna.

Na edukację przeznaczono 2,8 mln euro - to znaczy 27% ogólnej alokacji środków na program Kapitał Ludzki w tej perspektywie.

Cel programu finansowania edukacji na lata 2007-2013 odpowiada 3 kluczowym celom Strategii Lizbońskiej:

• wysoka jakość systemu oświaty,
• silne powiązanie kształcenia z rynkiem pracy,
• powszechny dostęp do kształcenia.

Trzy obszary zostały podzielone w realizacji na dwa priorytety: III, gdzie Instytucją Pośredniczącą jest MEN, i Priorytet IX, za który odpowiadają regiony. Oba priorytety są komplementarne. III ma na celu ukierunkowanie działań na zmiany w systemie oświaty, IX jest skierowany do konkretnych osób i konkretnych placówek (tabela 1 i tabela 2).

Projekty dzielą się na systemowe i konkursowe

Systemowe

W ramach Poddziałania 3.1.1. Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty:

• Badania w obszarze funkcjonowania systemu oświaty (opracowanie i wdrożenie koncepcji instytucjonalnego zaplecza badawczego, badania dotyczące efektywności kształcenia i dostosowywania jego zakresu do potrzeb rynku pracy)
• Opracowanie metodologii zobiektywizowanej oceny jakości pracy szkoły na różnych poziomach zarządzania.
• Usprawnienie systemu zbierania i analizy danych dotyczących funkcjonowania systemu oświaty, m.in. poprzez rozwój Systemu Informacji Oświatowej.

W ramach Poddziałania 3.1.2. Modernizacja systemu nadzoru pedagogicznego:

• Opracowanie koncepcji modernizacji systemu nadzoru pedagogicznego
• Opracowanie i wdrożenie programów poprawy jakości i efektywności nadzoru pedagogicznego

W ramach Działania 3.2. Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych:

• Badania dotyczące jakości i efektywności systemu egzaminów zewnętrznych (analiza standardów wymagań, badania trafności narzędzi pomiarowych, badania uwarunkowań wyników egzaminów oraz edukacyjnej wartości dodanej, programy pilotażowe w zakresie modyfikacji systemu egzaminów)
• Wsparcie zwiększające efektywność pracy komisji egzaminacyjnych, z zastosowaniem międzynarodowej wymiany doświadczeń
• Przygotowanie programów szkoleń dla kandydatów na egzaminatorów, egzaminatorów, weryfikatorów, przewodniczących zespołów egzaminacyjnych.

W ramach Poddziałania 3.3.2. Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli:

• Ujednolicenie systemu akredytacji placówek doskonalenia nauczycieli.

W ramach Poddziałania 3.3.4. Modernizacja treści i metod kształcenia:

• Doskonalenie podstaw programowych ukierunkowane na zapewnienie zgodności kształcenia z wymogami gospodarki opartej na wiedzy
• Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów dla działających za granicą szkół, które należą do polskiego systemu oświaty (szkoły dla dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą)

W ramach Poddziałania 3.4.1. Opracowanie i wdrożenie Krajowego Systemu Kwalifikacji:

• Badania i analizy dotyczące kompetencji i kwalifikacji występujących na polskim rynku pracy
• Opracowanie Krajowych Ram Kwalifikacji
• Budowa Krajowego Systemu Kwalifikacji

W ramach Poddziałania 3.4.3. Upowszechnienie uczenia się przez całe życie:

• Ogólnopolskie kampanie upowszechniające model uczenia się przez całe życie

Działania priorytetu III mają charakter centralny, dlatego też Instytucją Pośredniczącą jest minister edukacji narodowej. Za projekty systemowe są odpowiedzialni beneficjenci systemowi.

I są nimi:

• kuratorzy oświaty,
• Centralna Komisja Egzaminacyjna,
• Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji,
• Instytut Badań Edukacyjnych,
• Zespół Szkół dla Dzieci Obywateli Czasowo Przebywających za Granicą.

A bezpośrednio z pomocy korzystają - to znaczy są grupami docelowymi: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Centralna Komisja Egzaminacyjna i okręgowe komisje egzaminacyjne, administracja oświatowa, kuratoria oświaty, organy prowadzące szkoły i placówki, uczelnie i jednostki naukowe, placówki kształcenia i doskonalenia nauczycieli.

Konkursowe

W działaniach w ramach Priorytetu III zaplanowane są także projekty konkursowe:

W ramach Poddziałania 3.3.1. Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli:

• Przygotowanie wybranych szkół do realizacji praktyk przez studentów przygotowywanych do wykonywania zawodu nauczyciela
• Uruchomienie nowego typu studiów wyższych i podyplomowych przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela

W ramach Poddziałania 3.3.2. Modernizacja treści i metod kształcenia:

• Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów, materiałów dydaktycznych i metod kształcenia dotyczących m.in. kształcenia w zakresie nauk matematycznych, przyrodniczych i technicznych oraz przedsiębiorczości
• Ponadregionalne programy rozwijania kompetencji kluczowych uczniów w szczególności w zakresie: technologii informacyjno-komunikacyjnych, języków obcych, przedsiębiorczości, nauk przyrodniczo-matematycznych

W ramach Poddziałania 3.4.1. Upowszechnienie uczenia się przez całe życie:

• Opracowanie narzędzi diagnostycznych i materiałów metodycznych wspomagających proces rozpoznawania predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczniów
• Budowa systemu internetowej informacji edukacyjno-zawodowej oraz systemu internetowego poradnictwa edukacyjno-zawodowego (m.in. w ramach portalu edukacyjnego Scholaris)
• Publikacja specjalistycznego biuletynu dla uczniów i doradców zawodowych
• Opracowanie i pilotażowe wdrożenie programów doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego

Instytucją Pośredniczącą działań Priorytetu IX jest samorząd województwa.

Projektem systemowym realizowanym w ramach Poddziałania 9.1.3. Pomoc stypendialna dla uczniów szczególnie uzdolnionych jest:

• Realizacja wojewódzkich programów pomocy stypendialnej dla uczniów szczególnie uzdolnionych (zwłaszcza w zakresie nauk matematycznych, przyrodniczych i technicznych), których niekorzystna sytuacja materialna stanowi barierę w rozwoju edukacyjnym. Beneficjenta systemowego wskaże w tym przypadku samorząd województwa.

Jednak przede wszystkim realizowane tu będą projekty konkursowe.

I tak na przykład: w ramach Poddziałania 9.1.1. Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej możliwe będą projekty w następujących obszarach:

• Tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego (w tym również realizacja alternatywnych form wychowania przedszkolnego) na obszarach i w środowiskach
• niskim stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (w szczególności na obszarach wiejskich)
• Wsparcie istniejących ośrodków wychowania przedszkolnego, przyczyniające się do zwiększonego uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym, np. dłuższe godziny pracy przedszkoli, uruchomienie dodatkowego naboru dzieci, zatrudnienie personelu
• Opracowanie i realizacja kampanii informacyjnych promujących edukację przedszkolną

W ramach Poddziałania 9.1.2. Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych oraz Działania 9.2. Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego:

• Programy rozwojowe szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie ogólne i zawodowe ukierunkowane na zmniejszenie dysproporcji w osiągnięciach uczniów w trakcie procesu kształcenia oraz podnoszenie jakości procesu kształcenia, obejmujące m.in.:
• Dodatkowe zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz specjalistyczne służące wyrównywaniu dysproporcji edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia
• Doradztwo i opiekę pedagogiczno-psychologiczną dla uczniów wykazujących problemy w nauce lub z innych przyczyn zagrożonych przedwczesnym wypadnięciem z systemu szkolnictwa
• Rozszerzenie oferty szkół o zagadnienia związane z doradztwem edukacyjno-zawodowym
• Współpracę szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe z pracodawcami i instytucjami rynku pracy
• Dodatkowe zajęcia dla uczniów ukierunkowane na rozwój kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem ICT, języków obcych, przedsiębiorczości, nauk przyrodniczo-matematycznych

W ramach Działania 9.3. Upowszechnienie kształcenia ustawicznego planowane są m.in.:

• Kampanie informacyjne w zakresie: korzyści płynących z podwyższania lub uzupełniania posiadanych kwalifikacji i potrzeb regionalnego rynku pracy w tym zakresie
• Programy skierowane do osób dorosłych, zainteresowanych uzupełnieniem lub podwyższeniem swoich kwalifikacji w formach szkolnych
• Programy potwierdzania kwalifikacji ogólnych i kwalifikacji zawodowych zdobytych w sposób poza-formalny i nieformalny
• Usługi doradcze w zakresie wyboru ścieżki kształcenia
• Wsparcie dla placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego

W ramach Działania 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty realizowane będą:

• Studia podyplomowe i kursy doskonalące dla nauczycieli w zakresie zgodnym z polityką edukacyjną
• Studia wyższe dla nauczycieli zainteresowanych podwyższeniem lub uzupełnieniem posiadanego wykształcenia
• Programy przygotowania i przekwalifikowania nauczycieli szkolnych w związku ze zmieniającą się sytuacją demograficzną w kierunku kształcenia ustawicznego
• Studia podyplomowe, kursy, szkolenia, inne formy podwyższania kwalifikacji pracowników placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego oraz instruktorów praktycznej nauki zawodu

W ramach Działania 9.5. Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich:

• Tworzenie i wsparcie działalności inicjatyw ukierunkowanych na pobudzanie świadomości środowisk lokalnych i ich zaangażowanie na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich
• Projekty przyczyniające się do podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług edukacyjnych na tych obszarach
• Działania informacyjno-promocyjne, szkoleniowe, doradcze, podnoszące świadomość mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie korzyści płynących z kształcenia i szkolenia.

Beneficjentem docelowym, bezpośrednio korzystającym z pomocy, są tu:

• Dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat)
• Istniejące ośrodki wychowania przedszkolnego
• Szkoły (instytucje, kadra) i ich organy prowadzące realizujące kształcenie ogólne oraz zawodowe
• Poradnie psychologiczno-pedagogiczne
• Uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i policealnych prowadzących kształcenie ogólne oraz zawodowe
• Uczniowie i słuchacze szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie zawodowe (z wyłączeniem osób dorosłych)
• osoby w wieku 24-64 lat, zgłaszające z własnej inicjatywy chęć podnoszenia kwalifikacji, uzupełniania kwalifikacji w formach szkolnych lub ich formalnego potwierdzenia
• Placówki kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego prowadzące kształcenie ustawiczne w formach szkolnych
• Nauczyciele i pracownicy dydaktyczni szkół i placówek oświatowych
• Kadra administracyjna i zarządzająca oświatą
• Mieszkańcy terenów wiejskich w gminach wiejskich, miejsko-wiejskich i miejskich oraz mieszkańcy miast do 25 tys. mieszkańców
• Społeczności lokalne aktywnie działające na obszarach wiejskich na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich
• Podmioty działające na obszarach wiejskich na rzecz przeciwdziałania ich marginalizacji i zapewnienia ich odpowiedniego rozwoju

Najbliżej szkoły mają do środków unijnych w działaniach realizowanych w ramach priorytetu regionalnego, ponieważ projekty tam realizowane przekładają się na bezpośrednie wsparcie jednostek: kursy doskonalące dla nauczycieli i administracji oświatowej, doradztwo w zakresie wyboru ścieżki kształcenia w kontekście potrzeb regionalnego rynku pracy i dostosowanie kształcenia zawodowego do potrzeb regionalnego rynku pracy, dostęp do edukacji dzięki programom dla osób dorosłych zainteresowanych uzupełnieniem lub podwyższeniem wykształcenia, wyrównywanie szans poprzez wspieranie upowszechnienia edukacji przedszkolnej, stypendia czy wyposażenie w podręczniki, regionalne kampanie promocyjno-informacyjne na rzecz upowszechnienia edukacji przedszkolnej oraz kształcenia ustawicznego. Działania z poziomu centralnego stanowią wsparcie dla systemu edukacji i w ten sposób wpłyną na poprawę warunków pracy szkół, ale będzie to rozłożone w czasie. Te środki nie trafią bezpośrednio do szkół i społeczności szkolnych i lokalnych. Do szkół trafią efekty podjętych tu działań. Na tym poziomie zadaniem jest tworzenie spójnego systemu studiów dla przyszłych nauczycieli, systemu badań edukacyjnych, wypracowywanie rekomendacji dla programów kształcenia w celu zwiększenia ich zgodności z potrzebami rynku pracy, rozwój systemu doradztwa i poradnictwa zawodowego, rozwój systemu egzaminów zewnętrznych, upowszechnienie programów i materiałów dydaktycznych do kształcenia na odległość, ogólnokrajowe kampanie promocyjne na rzecz upowszechnienia edukacji przedszkolnej oraz kształcenia ustawicznego.

Do pobrania:
• Tabela 1. III Priorytet - działania o charakterze systemowym
• Tabela 2. IX Priorytet
3. Inne źródła środków na cele oświatowe

Fundusze Strukturalne nie są jedynymi, które w najbliższych latach będą wspierać oświatę. Powyżej wymieniono największe, ale warto też pamiętać o innych i szukać stale informacji na ich temat, na temat celów, zadań, jakie stawiają przed sobą, tematów konkursów, które ogłaszają i potencjalnych beneficjentów. Źródeł dofinansowania projektów edukacyjnych jest dużo, dysponują większymi lub mniejszymi funduszami, mają własne regulaminy, są takie, do których szkoła może aplikować samodzielnie.

Mechanizmy Finansowe

Mechanizmy Finansowe w postaci dwóch Funduszy, powszechnie nazywane Funduszami Norweskimi - Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy - to bezzwrotna pomoc finansową dla Polski udzielana przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein, trzy kraje EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu), będące zarazem członkami EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Kraje EFTA - EOG przyznały państwom beneficjentom (członkom EOG, którzy przystąpili do Unii Europejskiej w 2004 r. oraz Hiszpanii, Grecji i Portugalii) wsparcie na lata 2004-2009 w łącznej wysokości 1,170 mld euro. Polska jest największym beneficjentem pomocy. Przyznano nam kwotę w wysokości 533,51 mln euro na realizację w latach 2004-2009 przedsięwzięć z Mechanizmów Finansowych. Oba Mechanizmy są objęte jednolitymi zasadami i procedurami oraz podlegają jednemu systemowi zarządzania i wdrażania w Polsce - na podstawie Programu Operacyjnego, uwzględniającego wytyczne przygotowane przez państwa-darczyńców. Koordynatorem jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Odbyły się już dwa nabory projektów, trzeci i ostatni zaplanowano na przełomie 2007 i 2008 roku. Do dyspozycji w tym naborze pozostają jeszcze 73 mln euro.

W ramach pierwszego naboru projektów złożono łącznie 1391 wniosków, z czego strona polska rekomendowała państwom-darczyńcom 197 projektów, z których 149 zostało dotychczas pozytywnie ocenionych przez darczyńców. Procedura oceny wniosków jest następująca: pierwszej oceny dokonuje strona polska, ocenione wnioski są przedstawiane komitetom sterującym, które rekomendują państwom-darczyńcom najlepsze projekty, przekazywane dalej do Biura Mechanizmów Finansowych i poddawane ocenie przez państwa-darczyńców.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego podpisało już z państwami darczyńcami 114 umów o łącznej wartości dofinansowania blisko 90 mln euro. Beneficjentom wypłacono 6,5 mln euro.

W ramach drugiego naboru łącznie złożono 1203 wnioski na szacunkową kwotę dofinansowania w wysokości ponad 1,3 mld euro. Tymczasem do dyspozycji w drugim naborze jest 178 mln euro. Zapotrzebowanie na środki jest więc bardzo duże. Najwyżej oceniane są wnioski złożone w partnerstwie z podmiotami z państw-darczyńców. W niektórych konkursach jest to wymaganie konieczne. W ramach Mechanizmów Finansowych istnieją fundusze ogólne i horyzontalne. Nas interesują te horyzontalne, z których szkoły mogą skorzystać - we współpracy z organizacjami pozarządowymi, a zwłaszcza jeden: Fundusz dla Organizacji Pozarządowych. Ma on trzy priorytety:

• Demokracja i społeczeństwo obywatelskie: poszanowanie zasad demokracji, podniesienie stanu wiedzy na temat społeczeństwa obywatelskiego i procesów demokratycznych, rozbudowywanie instytucjonalnych zdolności organizacji pozarządowych i rozwój sektora pozarządowego
• Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój: edukacja - ochrona środowiska, ochrona dziedzictwa naturalnego, wdrażanie przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska
• Wyrównywanie szans i integracja społeczna: pomoc i wzmacnianie pozycji pokrzywdzonych i dyskryminowanych, wsparcie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego, łączenie ochrony dziedzictwa kulturowego z rozwojem lokalnych społeczności. Na Fundusz dla Organizacji Pozarządowych przeznaczono 41,5 mln euro

Funduszem zarządzają Operatorzy: Fundusz Współpracy jest Operatorem dla Priorytetu I, Ecorys - dla Priorytetu II i III.

W październiku zakończył się otwarty nabór wniosków w drugiej edycji konkursów w Priorytecie Demokracja i społeczeństwo obywatelskie.

Projekty mogą mieć budżet od 5 do 250 tysięcy euro. Są refinansowane, a wysokość dofinansowania dochodzi do 90%. W zależności od wysokości budżetu dzielą się na: mikro projekty, w których dofinansowanie jest możliwe od 5 tys. EUR do 15 tys. EUR; są one bardzo korzystne dla organizacji rozpoczynających swoją działalność, wspierają podnoszenie kwalifikacji pracowników i budowę infrastruktury instytucjonalnej; projekty małe z dofinansowaniem od 5 tys. EUR do 50 tys. EUR; projekty średnie, do 150 tys. euro; projekty duże, do 250 tys. euro.

Wnioski mogą być składane przez instytucje posiadające osobowość prawną, zarejestrowane na terytorium RP: organizacje pozarządowe, a w szczególności fundacje i stowarzyszenia; partnerzy społeczni (np. organizacje pracodawców i pracobiorców).

Uczenie się przez całe życie - program Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji

Uczenie się przez całe życie to nowy program Unii Europejskiej na lata 2007-2013, który jest kontynuacją działań prowadzonych wcześniej przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji w ramach programu SOCRATES.

Celem programu jest rozwój różnych form uczenia się przez całe życie poprzez wspieranie współpracy między systemami edukacji i doskonalenia zawodowego i szkoleń w krajach uczestniczących. Program ma przyczynić się do podnoszenia jakości szkolnictwa i zwiększyć jego atrakcyjność.

W jego skład wchodzą cztery programy sektorowe: Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig oraz program międzysektorowy i program Jean Monet.

Comenius jest najbardziej interesujący dla szkół, ponieważ proponuje finansowanie Partnerskich Projektów Szkół, które polegają na nawiązaniu współpracy ze szkołami w innych krajach i realizowaniu wspólnie opracowanego projektu - skierowanego do wszystkich w szkole: nauczycieli, uczniów, rodziców.

Comenius proponuje również doskonalenie zawodowe

- kursy dla nauczycieli w różnych krajach uczestniczących w projekcie oraz asystentury Comeniusa, kiedy to do szkoły w ramach projektu może przyjechać nauczyciel z innego kraju, a także nasi nauczyciele mogą wyjechać na asystenturę do szkoły w kraju współpracującym. Wyjazdy dla nauczycieli i dyrektorów proponuje także program Leonardo da Vinci oraz Grundtvig - mogą to być wizyty studyjne, wizyty przygotowawcze projektu, indywidualne wyjazdy do wybranych instytucji.

Atrakcyjność oferty programu podnosi to, że Agencja Narodowa programu Uczenie się przez całe życie Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji przyznaje środki finansowe na realizację projektu konkretnej szkole, która staje się benecjentem programu.

Umowę podpisuje organ prowadzący placówkę oświatową, ponieważ jest osobą prawną. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych oraz z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Agencja Narodowa przekaże środki na wydzielony rachunek organu prowadzącego - w dwóch ratach - a organ prowadzący, niezwłocznie po otrzymaniu środków finansowych, sfinansuje realizację projektu, w celu umożliwienia beneficjentowi realizacji projektu zgodnie z terminami określonym w umowie.

Nie dość na tym: organ prowadzący zapewni zaliczkowo finansowanie w wysokości 20 % (wartość II raty płatności) przyznanych środków finansowych, aby beneficjent programu Comenius mógł prawidłowo zrealizować projekt i w pełni wykorzystać fundusze Unii Europejskiej.

Jeśli grant ma charakter indywidualny - dotyczy wizyty studyjnej lub przygotowawczej czy asystentury - umowa podpisywana jest bezpośrednio z beneficjentem.

Pamiętajmy, że w ramach komponentu Leonardo da Vinci możliwe są: staże dla młodzieży szkolnej, staże dla młodych pracowników i osób poszukujących pracy, projekty wymiany doświadczeń dla nauczycieli, szkoleniowców, doradców; wszystkie dofinansowane do 100 % kosztów.

Program międzysektorowy oferuje osobom zarządzającym oświatą wizyty studyjne, których warunkiem jest zapewnienie rozpowszechniania w swoich środowiskach zawodowych informacji i doświadczeń zdobytych podczas takiej wizyty. Program LLP dofinansowuje również seminaria kontaktowe oraz wizyty przygotowawcze, które służą przygotowywaniu ram przyszłego projektu i wspólnemu opracowywaniu wniosku aplikacyjnego.

Przyznany grant (w wysokości ok. 1000 euro na osobę) pokrywa następujące koszty: koszty podróży do kraju, w którym odbywa się wizyta i z powrotem; koszty utrzymania (np. koszty zakwaterowania i wyżywienia, ubezpieczenie na czas podróży). Koszty wyliczane są na podstawie stawek dołączonych do wniosku lub jest to opłata za uczestnictwo w seminarium kontaktowym.

Informacje o terminach składania wniosków na te i inne oferty programu podawane są sukcesywnie na stronie internetowej programu.

Warto na nią zaglądać, bo jest to program skierowany wprost do szkół, dyrektorów, nauczycieli, uczniów i rodziców. A środki ma duże, w dodatku w każdym okresie planowania większe...

Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności

Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności została założona w USA przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości i rozpoczęła swoją działalność programową w Polsce w roku 2 tys. Fundacja działa na rzecz umacniania społeczeństwa obywatelskiego, demokracji i gospodarki rynkowej w Polsce, w tym wyrównywania szans rozwoju indywidualnego i społecznego - także w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Środki Fundacji pochodzą z funduszu wieczystego, którego źródłem jest Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości - dotychczas 216,5 mln USD. Od roku 2 tys. Fundacja przeznaczyła na swoje programy blisko 43 mln USD.

Fundacja realizuje swoje cele poprzez programy, których realizatorami są organizacje pozarządowe. Organizacje te zarządzają programami według zasad i procedur określonych przez Fundację.

Zainteresowani uzyskaniem finansowego wsparcia ze strony PAFW ubiegają się o dotacje bezpośrednio u realizatora programu, natomiast decyzje w sprawie przyznania dotacji podejmują niezależne komisje ekspertów powoływane przez Fundację.

Aktualnie Fundacja realizuje kilka programów edukacyjnych:

Szkoła Ucząca się - to program realizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej na rzecz podniesienia jakości pracy szkół, głównie gimnazjów, dzięki wykorzystaniu krajowych i zagranicznych doświadczeń w zakresie nowatorskich form samodoskonalenia się zespołów pedagogicznych, uatrakcyjniania zajęć i aktywizacji młodzieży.

Równać szanse - system wsparcia dla lokalnych inicjatyw edukacyjnych, których celem jest wyrównywanie szans młodzieży z terenów wiejskich i małych miast. Na system składają się cykliczne konkursy grantowe, szkolenia i fora edukacyjne dla organizacji pozarządowych oraz placówek oświatowych realizujących projekty na rzecz edukacji i wychowania młodzieży. Program realizowany jest przez Polską Fundację Dzieci i Młodzieży.

Polski Portal Edukacyjny "Interklasa" prowadzony przez Fundację Edukacji Ekonomicznej - oferuje uczniom, nauczycielom i rodzicom największe zasoby edukacyjne w Polsce, w tym serwisy tematyczne, scenariusze lekcji, wiadomości, konta e-mail, księgarnię internetową i bibliotekę multimedialną.

Przedsiębiorczość w Szkole - inicjatywa skierowana do uczniów szkół gimnazjalnych i średnich z miejscowości do 20 tysięcy mieszkańców. Umożliwia zdobycie i sprawdzenie w praktyce wiedzy z zakresu zakładania i prowadzenia własnej firmy, a także wzięcie udziału w Ogólnopolskiej Olimpiadzie Przedsiębiorczości; realizowana przez Fundację Młodzieżowej Przedsiębiorczości.

Stypendia Pomostowe - wspólne przedsięwzięcie różnych instytucji, organizacji i firm, we współpracy z dziennikiem "Rzeczpospolita", skierowane do absolwentów szkół średnich ze środowisk wiejskich i małych miast (głównie z terenów b. PGR), umożliwiające uzyskanie stypendiów na pierwszy rok studiów.

Wsparcie ze strony Fundacji można uzyskać tylko w ramach jej programów. Zainteresowani uzyskaniem finansowego wsparcia ze strony PAFW ubiegają się o dotacje, składając wniosek bezpośrednio u realizatora określonego programu. Decyzje w sprawie przyznania dotacji podejmują komisje ekspertów powoływane przez Fundację.

Informacje na temat procedur i wniosków można uzyskać u realizatora danego programu lub też pobrać ze strony internetowej programu.

Fundusz Inicjatyw Obywatelskich

W grudniu 2007 roku kończy się realizacja trzyletniego Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (Rządowy Program FIO).

W latach 2005-2006 przeprowadzono trzy konkursy w ramach Programu "FIO", w tym dwa w 2005 r. oraz jeden w 2006 r. Łącznie, organizacje pozarządowe oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych złożyły ponad 3150 wniosków. Dofinansowanie otrzymało ponad 1350 projektów. W rezultacie, w latach 2005-2006, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przekazało beneficjentom na realizację projektów ponad 59 milionów złotych.

Cieszył się dużym zainteresowaniem, dlatego też powstał projekt Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2008-2013 (PO FIO), który będzie kontynuacją Rządowego Programu FIO, finansowany ze środków pochodzących ze źródeł krajowych.

We wrześniu zakończyły się konsultacje społeczne projektu programu, jeszcze nie został on przyjęty, ale warto poznać podstawowe założenia, ponieważ jest to bardzo przyjazny wnioskodawcom program, wart wykorzystania w szkołach. Ma tę samą podstawę prawną, co wszystkie fundusze unijne: ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658), Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Będzie zatem komplementarny w stosunku do Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 i będzie narzędziem realizacji polityki rozwoju w obszarze rozwoju zachowań prospołecznych wspólnot lokalnych oraz budowy i umacniania struktur społeczeństwa obywatelskiego.

Celem PO FIO jest zwiększenie udziału organizacji pozarządowych oraz podmiotów kościelnych i związków wyznaniowych prowadzących działalność pożytku publicznego w realizacji zadań publicznych, w ramach kształtowanych i prowadzonych na zasadach partnerstwa i pomocniczości polityk publicznych. Rozpisane jest to na cele szczegółowe PO FIO, które obejmują: wspieranie indywidualnych działań inicjowanych przez organizacje pozarządowe w zakresie realizacji zadań publicznych, wspieranie wspólnych inicjatyw obywatelskich w ramach partnerstwa publiczno-społecznego, wspieranie wspólnych działań podejmowanych w ramach partnerstw wewnątrz sektora pozarządowego.

PO FIO skierowany jest przede wszystkim do organizacji pozarządowych, działających w partnerstwie z innymi instytucjami. Na stronie serwisu internetowego http://www.pozytek.gov.pl będzie przygotowana prezentacja najciekawszych projektów - Dobre praktyki FIO - w celu ich promowania i upowszechniania.

4. Ważne kwestie dla potencjalnego beneficjenta

Z perspektywy potencjalnych projektodawców Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki niezbędna jest znajomość następujących dokumentów: Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL, wytyczne na temat kwalifikowalności wydatków, wzór wniosku o dofinansowanie projektu, wzór umowy o dofinansowanie projektów, wzór wniosku o płatność.

Ale trzeba będzie poznać także bardziej szczegółowe dokumenty. Do każdego Priorytetu Instytucja Pośrednicząca przygotowuje roczny Plan Działania, a następnie - szczegółową dokumentację konkursową, podstawowy materiał dla aplikujących beneficjentów. Wszystkie dokumenty można będzie poznać na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl oraz na stronie internetowej instytucji zarządzającej PO KL www.efs.gov.pl

Zapisy programu doprecyzowane są w Szczegółowym Opisie Priorytetów, stanowiącym załącznik do programu - załącznik, w którym wyodrębnione są działania, typy projektów, grupy docelowe wsparcia, system wyboru projektów, źródła finansowania oraz wskaźniki realizacji.

Podstawowe zasady przeprowadzania konkursów mają być przyjazne dla wnioskodawców, a jedną z nich jest równe traktowanie wnioskodawców. Ważne jest, aby został opracowany i podany do publicznej wiadomości z odpowiednim wyprzedzeniem roczny harmonogram konkursów oraz aby nie były zmieniane w trakcie trwania konkursu jego zasady. Wszelkie dokumenty konkursowe mają być szeroko dostępne, napisane jasnym i zwięzłym językiem, udzielana informacja przejrzysta. Odpowiedni system informacji pozwoli na wstępie wyeliminować wnioski niekwalifikowalne. Taka wstępna kwalifikacja projektów da możliwość udzielenia wnioskodawcom dodatkowej pomocy. Oczywiście, nie wszystkie typy projektów nadają się do wstępnego kwalifikowania.

Etapy przeprowadzania konkursu są stałe: ogłoszenie konkursu, nabór wniosków, ocena wniosków, podjęcie decyzji o dofinansowaniu, ogłoszenie wyników konkursu, podpisanie umów o dofinansowanie projektów.

Ogłoszenie konkursu musi być zrobione tak, aby łatwo można było dotrzeć do tej informacji: na stronie internetowej instytucji organizującej konkurs, w prasie, szerokie udzielanie informacji o konkursie wszystkim zainteresowanym. Wszystkie informacje potrzebne do przygotowania wniosku powinny być zebrane w jednym dokumencie.

Regulamin konkursu będzie zawierać: uszczegółowienie informacji z ogłoszenia o konkursie, inne informacje (założenia merytoryczne: kto, na co, wartość dofinansowania i wkładu własnego, jak przygotować i złożyć wniosek - wzór wniosku, jak wniosek będzie oceniany, kto podejmuje decyzję o dofinansowaniu, możliwości poprawy lub uzupełnienia wniosku, jakie będą obowiązki beneficjenta - wzór umowy.

Beneficjent powinien mieć informacje na temat oceny: co jest brane pod uwagę przy ocenie formalnej, jakie są elementy składowe i kryteria oceny merytorycznej, jakie metodologie oceny mogą być stosowane, jak ocena będzie udokumentowana. Informacja o wynikach oceny formalnej musi być przekazana wnioskodawcom. Do publicznej wiadomości podana będzie - poza ogłoszeniem konkursu i regulaminem - lista projektów przyjętych. Każdy wnioskodawca będzie miał zapewniony dostęp do dokumentów związanych z oceną jego wniosków, bez podawania nazwisk członków komisji.

Dyrektorze, nie przegap szansy, jaką daje możliwość uzyskania dużych pieniędzy na twoją szkołę, naprawdę dużych pieniędzy! Nie jest to łatwe, ale realne, w zasięgu twoich możliwości.

Warunki skutecznego aplikowania?

Najważniejsze - to:

• Pracuj na co dzień metodą projektów! Wtedy opracowywanie kolejnych, do różnych konkursów nie będzie problemem, a będzie wynikało z praktyki szkolnej.
• Dbaj o dobre relacje i współpracę z samorządem! Najczęściej to samorząd będzie aplikował o środki na projekt realizowany we współpracy z twoją szkołą. Im bardziej partnersko będziesz funkcjonował z samorządem na co dzień, tym częściej będziesz partnerem projektów
• Nawiązuj stałą współpracę z organizacjami pozarządowymi! One są drugim najważniejszym po jednostkach samorządu terytorialnego beneficjentem środków unijnych, a mogą je wykorzystać na zaproponowane przez ciebie i wspólnie realizowane z pożytkiem dla wszystkich uczestników i całego środowiska lokalnego projekty
• Możesz też sam założyć w szkole organizację pozarządową lub wspierać szkolne grupy społeczne w takim działaniu! Wtedy autorami projektu są osoby związane bezpośrednio ze szkołą
• Trenuj przygotowywanie wniosków! Nigdy za dużo warsztatów na temat praktyki aplikowania, a można dojść do perfekcji
• Aplikując i pamiętając o perspektywach, jakie się przed twoją szkołą otwierają, pamiętaj o szczegółach - i merytorycznych, i formalnych - niejeden wspaniały projekt przepadł z powodu braku podpisu pod jednym z wielu ważnych dokumentów...
• Dbaj o aktualne informacje! Bądź zawsze na bieżąco, znaj terminy. Pomocą służą portale internetowe, w tym także strona www.dyrektorszkoly.pl. Umieszczamy na niej informacje o terminach najważniejszych konkursów
• Na pewno znajdziesz konkurs w sam raz dla ciebie i twojej szkoły
5. Przykłady dobrej praktyki

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przyznało nagrodę dla dwóch projektów edukacyjnych, uznając je za przykłady wzorcowo realizowanych działań i wykorzystania środków unijnych zgodnie z ich przeznaczeniem, zgodnie z przyjętymi zasadami strategii spójności: Ośrodki Przedszkolne - szansa na dobry start - projekt realizowany przez Fundację Rozwoju Dzieci im. J. Komeńskiego oraz Szkołę Marzeń - projekt Centrum Edukacji Obywatelskiej. Co prawda, projekty te były realizowane w poprzednim okresie planowania, ale warto je znać, pokazują bowiem zarówno dobre pomysły projektowe, jak i komplementarne traktowanie celów ogólnych zapisanych w dokumentach programowych z celami ważnymi dla konkretnego środowiska, konkretnego odbiorcy.

Szkoła Marzeń szkoły uczestniczące w tym projekcie to - 443 szkoły wiejskie, które otrzymały dotację w wysokości do 88 tys. zł i wsparcie merytoryczne - opracowały własne programy rozwojowe, które obejmowały zajęcia pozalekcyjne z zakresu nauki języków obcych, tradycji i kultury regionu, warsztaty z fotografii, przedsiębiorczości, wycieczek krajoznawczych. Dzięki temu uczniowie rozwijają umiejętności i kompetencje, uczniowie mający problemy z nauką otrzymują pomoc, dostają wparcie w kontynuowaniu nauki. Działania w ramach projektu były skoncentrowane wokół priorytetów: zapewnienie równości szans edukacyjnych, pomoc uczniom w wyborze ścieżki edukacyjnej i zawodowej, kształtowanie aktywnych postaw wobec przemian społecznych, aktywizowanie społeczności lokalnych wokół wspólnych działań na rzecz edukacji i wychowania młodzieży.

Ośrodki Przedszkolne - szansa na dobry start to projekt realizowany w ramach SPO RZL Działanie 2.1 Zwiększenie dostępu do edukacji - promocja kształcenia przez całe życie w sześciu województwach (lubelskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim), którego celem jest upowszechnianie wychowania przedszkolnego w środowiskach defaworyzowanych. Dzięki realizacji projektu utworzono w tych województwach 90 ośrodków przedszkolnych, do których uczęszcza 1210 dzieci w wieku 3-5 lat z terenów wiejskich. Przeszkolono 122 nauczycieli oraz 32 specjalistów, którzy prowadzą zajęcia z dziećmi przez 12 godzin w tygodniu według przygotowanego programu uwzględniającego wymagania podstawy programowej wychowania przedszkolnego. W ramach projektu wyposażono ośrodki przedszkolne w niezbędny sprzęt i pomoce dydaktyczne, dofinansowano wynagrodzenia nauczycieli. Samorządy, które włączyły się w realizację projektu, pokryły koszty eksploatacji utworzonych ośrodków, a także zapewniły podstawowe materiały do pracy z dziećmi. Projekt objął 37 gmin i przyczynił się do wzrostu edukacji przedszkolnej na tym terenie przynajmniej o 15%.

A oto inne przykłady.

W ramach tego samego Priorytetu SPO RZL: Zwiększenie dostępu do edukacji - promocja kształcenia przez całe życie powstał projekt Internetowe centra informacji multimedialnej w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych - wyposażenie w sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem. Zakłada on wyposażenie 15 596 bibliotek szkolnych oraz 322 bibliotek pedagogicznych w sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem i stworzenie w bibliotekach Multimedialnych Centrów Informacji. Dzięki temu zwiększy się dostęp nauczycieli i uczniów z terenów wiejskich i małych miasteczek do nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych.

Ten sam priorytet, ten sam program operacyjny, ale projekt Za rękę z Einsteinem - skierowany do uczniów 70 szkół gimnazjalnych z Pomorza, mający na celu zmniejszenie dysproporcji pomiędzy wsią a miastem w zakresie nauczania fizyki i matematyki i dzięki temu ułatwienie dalszej edukacji i wyboru ścieżki zawodowej bez strachu przed przedmiotami ścisłymi, na przykład na uczelniach technicznych. Każde gimnazjum w projekcie otrzymuje środki w wysokości od 10 do 38,5 tys. złotych na pokrycie kosztów związanych z konkursami, pokazami matematyki i fizyki, feriami i szkołami letnimi z przedmiotami ścisłymi. Pomocą służy Politechnika Gdańska, udzielając wsparcia merytorycznego i metodycznego nauczycielom matematyki i fizyki.

Budowa kompleksu sportowo-rehabilitacyjnego przy SP nr 15 w Jankowicach - projekt realizowany w ramach ZPORR Lokalna infrastruktura społeczna. Głównym założeniem projektu było wyrównanie szans uczniów z terenów wiejskich oraz uczniów niepełnosprawnych w gminie Pszczyna. Wybudowano kryty basen z zapleczem przeznaczony do nauki pływania w formie zajęć wychowania fizycznego. Uczniowie i osoby ze środowiska lokalnego mogli również korzystać z hydroterapii. Zagospodarowano teren wokół szkoły, wykonano boisko rekreacyjno-rehabilitacyjne, parkingi oraz chodniki. Szkoła stała się centrum życia środowiska lokalnego.

I jeszcze jeden przykład projektu realizowanego w ramach SPO RZL Promocja aktywnej polityki społecznej poprzez wsparcie grup szczególnego ryzyka w województwie małopolskim. Projekt nazywa się: Plus szansa. Kompleksowy program wsparcia młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym i ma na celu zmniejszenie ryzyka marginalizacji społecznej 180 uczniów gimnazjów z regionu Małopolski w wieku 15-18 lat. Program objął uczniów z trudnościami wychowawczymi i poważnymi problemami oraz 220 wychowawców i nauczycieli, którzy na cyklu warsztatów trenowali swoje umiejętności wychowawcze, radzenia sobie w trudnych sytuacjach, rozpoznawania problemów młodzieży i umiejętności reagowania na nie. Dla młodzieży również realizowane były warsztaty edukacyjno-wychowawcze oraz zajęcia wyrównawcze, które stanowić miały asekurację młodzieży przed bezrobociem i konfliktami z prawem. Z młodzieżą pracowali nauczyciele po odpowiednim treningu, wspierani konsultacjami pedagogów i psychologów.

Projekt Szkoła w regionie, region Europie Fundacji Amicis - składał się z kilku części. Przeszkolono 1800 nauczycieli z całego kraju. Następnie nauczyciele byli zobowiązani do przeprowadzenia zajęć na temat polityki regionalnej UE w swoich szkołach. W zajęciach udział wzięło 40 tys. uczniów. Istotną częścią projektu były konkursy dla nauczycieli oraz zespołów uczniów, pracujących pod kierunkiem nauczycieli - odbyły się trzy konkursy:

• Mamy pomysł
• Unia w sąsiedztwie, czyli jak zmieniło się moje otoczenie
• Scenariusz o polityce regionalnej UE.

W ramach konkursów uczniowie zbierali pomysły na projekty, które można zrealizować z funduszy UE, przygotowywali projekty oraz mapę gminy z zaznaczonymi inwestycjami realizowanymi za środki z UE.

Autor: Anna Rękawek - szkoleniowiec, dziennikarka, twórca wielu publikacji oświatowych